Eén van de verhelderende aspecten van de data-intensieve samenleving is dat allerlei vormen van ongelijkheid kraakhelder aan het licht komen. In Amerika, bijvoorbeeld, was het op 7 augustus Black Women’s Equal Pay Day. Het Economic Policy Institute (epi.org) had uitgerekend dat zwarte vrouwen heel het jaar 2017 plus 2018 tot de datum van 7 augustus moesten doorwerken om hetzelfde totaalbedrag te verdienen als blanke mannen in 2017. Het EPI had tevens uitgerekend dat dit uitkwam op een gemiddelde loonkloof van 38 procent. Behalve dat ik dit een schokkend cijfer vond, bedacht ik er meteen ook een experiment bij. Stel dat je mensen op straat staande zou houden en de volgende mededeling zou doen: ‘U gaat vanaf morgen 38 procent minder verdienen.’ Hoe zouden mensen daar op reageren? Ik denk verbijsterd, tot het wanhopige toe. Geen reden, dus, om luchtig te doen over deze cijfers. Zeker niet als je beseft dat 80 procent van de zwarte vrouwen kostwinner zijn in hun huishouden. En ook niet als je luistert naar de meest gehoorde verklaring voor deze grove ongelijkheid: die 38 procent loonkloof zou het gevolg zijn van een dubbele ‘handicap’, namelijk dat deze vrouwen vrouw én zwart zijn!
Tot zover de onthutsende data.
Nu laten we de grafieken even links liggen en concentreren ons op wat de mens aan mythen heeft bedacht om deze data te rechtvaardigen. Ik noem er drie uit het rapport van EPI. Mythe 1: ‘Als zwarte vrouwen harder zouden werken, zouden ze wel het loon krijgen dat ze verdienen.’ Wat blijkt? Zwarte vrouwen maken meer uren dan blanke vrouwen, dus hoezo harder werken? Mythe 2: ‘Zwarte vrouwen kunnen de loonkloof verkleinen door hogere diploma’s te halen.’ De feiten? 29,6 procent van de zwarte vrouwen in Amerika heeft hoger onderwijs genoten. En op elk niveau, dus ook het hoogste niveau, worden ze aanzienlijk lager betaald. Mythe 3: ‘Zwarte vrouwen maken carrière in sectoren, die minder betalen.’ De werkelijkheid? In bijna alle beroepsgroepen verdienen zwarte vrouwen minder dan blanke mannen.
Wat is de oplossing voor deze op niets gebaseerde ongelijkheid? En voor de negatieve spiraal waarin zwarte vrouwen, die zich niet alleen te pletter werken maar voor wie thuis ook nog eens een zware taak wacht, terechtkomen?
Simpel gezegd: je kunt wachten op een elite die van bovenaf allerlei bureaucratische wetgeving invoert ten gunste van zwarte vrouwen, of, in de Nederlandse situatie, ten gunste van vrouwen met een migratieachtergrond. Maar je kunt ook keihard aan de slag gaan om deze groep vrouwen met meer lef en slimheid te leren onderhandelen. Dat zou mijn oplossing zijn. Het heeft een dubbel effect! Niet alleen krijgen ze na een succesvolle onderhandeling (veel) beter betaald. Belangrijker, volgens mij, is dat ze na zo’n goed verlopen win-win-gesprek een veel positiever zelfbeeld krijgen. Omdat ze hun kwaliteiten voor zichzelf, en de organisatie, zichtbaar hebben gemaakt. Show it!
Mooi dat data ongelijkheid kunnen aantonen, maar voor het opheffen ervan heb je nog altijd menselijke daadkracht nodig.
Elske Doets en Wies Bratby Fellows deWitt Institute for Advanced Negotiations https://www.dewittinstitute.org/who-is-de-witt/
