Wie wil er niet minder werken voor meer geld? Zeker nu talloze millennials op karige vergoedingen en een burn-out afstevenen. Ligt het geld inderdaad voor het oprapen, zoals menige businesscoach beweert, of wordt ons een rad voor ogen gedraaid?
Het hele artikel, geschreven door Hans van Willigenburg, kun je hieronder lezen:
Volgens één van ’s lands meest succesvolle businesscoaches, Laura Babeliowsky, ben je slechts 11 woorden verwijderd van een enorme inkomenssprong. In haar gratis e-book getiteld ‘Een 11 woorden-mail waarmee je binnen 24 uur een high-end klant kunt krijgen’ legt Babeliowsky uit hoe je in beeld komt om voor een gefortuneerd bedrijf of persoon te gaan werken die niet op een nulletje meer of minder kijkt. Babeliowsky’s stappenplan klinkt verbluffend simpel. Stap 1 is: schrijf de 11 woorden-mail. Stap 2: ga in gesprek. En stap 3: voer een verkoopgesprek. Natuurlijk is deze trits niet een volledige samenvatting van het document. Maar ook als je het complete e-book leest – leestijd hoogstens drie minuten, ‘e-book’ is derhalve een wat gewichtige term – bekruipt je op z’n minst het gevoel dat het de moeite waard is een gokje te wagen. En zo’n eventueel verlossende 11 woordenmail te versturen.
Wat je verder ook vindt van het stappenplan-Babeliowsky: met haar 11 woorden-mail (‘Ben je nog steeds geïnteresseerd in X (waarbij X het resultaat is van je dienst). Stuur me dan een reply.’) lijkt ze in ieder geval te voldoen aan mijn eis dat ik meer verdienen pas echt interessant vind als ik er substantieel minder voor hoef te zweten. Dit jaar vier ik mijn 30-jarig jubileum als zelfstandig journalist en tekstschrijver. Als krasse vijftiger met een gevulde opdrachtenportefeuille mag ik niet klagen, maar vind ik mezelf er op de één of andere manier toch aan toe het wat rustiger aan te doen.
Eén ding is me wel duidelijk. Wat voor mij een extraatje is, een speelse toegift, vertegenwoordigt voor veel millennials bittere noodzaak. Zeker van de minder ervaren ZZP-ers draait een groot deel een magere omzet van tussen de 20.000 en 25.000 euro per jaar (met als nettoresultaat een maandinkomen rond bijstandsniveau). Oorzaak? Simpelweg te weinig (goedbetalende) klanten. Daardoor zijn veel ZZP-ers extreem afhankelijk zijn van het humeur of de wispelturigheid van vaak twee of drie opdrachtgevers, waardoor ze financieel voortdurend aan het spreekwoordelijke zijden draadje hangen. De stress en onvrijheid die dat zijden draadje met zich meebrengt, strookt natuurlijk totaal niet met de verwachte vreugde en vrijheid die jongeren verleidt om ZZP-er te worden. Hardvochtig gezegd: staat het motto ‘Minder werken, meer verdienen’ niet op hun ‘to do’-lijstje en leggen ze niet voldoende nadruk op het laten doorgroeien van hun uurtarief, dan is de kans groot dat ZZP-ers zich binnen de kortste keren uit de naad werken voor een uiterst schamel inkomen; snel naar het bestaansminimum en een burn-out afzakken. Een lot dat veel zelfstandigen treft.
Geen wonder dat er de afgelopen jaren een groeiend leger is ontstaan van coaches die ZZP-ers, op zoek naar een ruimer aantal nullen, willen trainen in het optuigen van succesvolle verdienmodellen. Afgaand op de links in haar digitale nieuwsbrief heeft Babeliowsky, behalve haar 11 woorden-mail, nog meer verbazingwekkends in haar gereedschapskist zitten, want Babette Soegies (www.soegiesstrategie.nl) heeft na coaching van Laura naar eigen zeggen ’52.000 euro verdiend in 1 week’. Aart Brezet van www.drivesatschool.nl meldt op Babeliowsky’s website dat hij ‘150.000 euro heeft omgezet in 1 jaar’. En Marc van Waasbergen en Karin Muller (www.linkleaders.nl) hebben dankzij Laura samen ‘100.000 euro verdiend in 6 maanden’. Geheimzinnig over de winnende strategie is deze businesscoach niet bepaald: splits je talent op in slimme partjes, verzin voor elk een veelzeggende productnaam (bij voorkeur verwijzend naar het probleem dat wordt opgelost) , deel via een nieuwsbrief je kennis met geïnteresseerden, kweek eventueel goodwill door gratis e-books aan te bieden en ga vervolgens flink netwerken. Het klinkt allemaal zo simpel. Maar als je, zoals ik, de neiging hebt van dag tot dag te leven, alle opdrachten die op je bordje komen aan te pakken en tevreden te zijn wanneer de rekeningen weer betaald kunnen worden, ontwikkel je geen strategie. Daar heb je, vermoed ik, zo’n peperdure cursus van Laura voor nodig. Op dezelfde dag dat ik haar ebook gratis download, wordt haar softwareprogramma wakker en krijg ik een mail van haar toegestuurd waarin ik negentig procent korting krijg aangeboden op een programma dat normaliter – allemachtig, zeg – 25.000 euro kost.
Er was een tijd dat Babeliowsky zich geheel vrijwillig, buiten haar zakelijke praktijk om, tegen mijn kwakkelende freelance bestaan aan bemoeide. Bijna altijd stuurde ze richting het einde van onze gedachtewisseling aan op deelname aan één van haar prijzige cursussen. Ik moest, vond zij, ‘in mezelf geloven en investeren’. Daar had ze een kwestie te pakken: hoezeer geloofde ik in mezelf? Had ik het lef een paar duizend in mijn ogen kostbare euro’s te besteden aan het ontwikkelen van mijn eigen verdienvermogen? Om dan vervolgens via nieuwsbrieven en e-books hopelijk kapitaalkrachtige partijen te interesseren voor mijn gehaaide schrijfkunsten? ‘Jij bent geen ondernemer,’ stelde Laura na een zoveelste, aarzelend verlopen gesprek koeltjes vast. ‘Jij bent een ambachtsman, die jaar in jaar uit op zijn talent terugvalt.’ Bám! Een opmerking als een hakbijl. Middenin in mijn hartstreek geplant. Had ik dan simpelweg de durf niet succesvol te zijn? Bleef ik eeuwig het schrijvende manusje van alles?
‘Breek door je inkomstenplafond!’ moedigt de ‘nummer 1. Verdienmodellenexpert’, businesscoach, TEDx Speaker en co-auteur van het boek ’50 verdienmodellen’, Petra Iuliano, de bezoekers van haar website aan. Haar aanpak is een slag zachtaardiger en gevoeliger dan die van Babeliowsky, wier marketing met het rondbazuinen van dikke bedragen wel erg Amerikaans aandoet. Iuliano is begripvoller. Ze snapt meteen dat ik meer van de schrijver in mezelf houd dan van de ondernemer: ‘Veel ZZP-ers zijn gespleten. Aan de ene kant zijn ze de liefdevolle ambachtsman of –vrouw die met intense voldoening aan het werk gaat. Aan de andere kant zijn ze, maar veel minder gemotiveerd, de ondernemer die de jacht op omzet en nieuwe klanten moet openen.’
Ik voel de neiging opborrelen mijn kaarten meteen op tafel te leggen en tegenover Iuliano te bekennen dat ik niet eens gespleten ben, want slechts ambachtsman, geen ondernemer. Maar voor ik een kans krijg, legt Iuliano de vinger op een nog fundamentelere hindernis richting ‘Minder werken, meer verdienen’: uit wat ze dagelijks in haar praktijk ziet gebeuren, maakt ze op dat geld voor veel Nederlanders, ook ZZP-ers, nog steeds een negatieve lading heeft. ‘Hoe vaak ik niet meemaak dat ZZP-ers denken dat ze klanten uitknijpen door een volwassen uurtarief te vragen! En nog liever hun tong afbijten dan toe te geven dat geld een belangrijke drijfveer is!’ Mijn eerste reflex bestaat eruit de schuld te geven aan het Nederlandse calvinisme, waarvan de invloed wellicht ook in mijn binnenste na ettert. Maar Iuliano vindt dat te makkelijk; niet zelden komt zij in één-op-ééngesprekken zakdoekjes tekort en ziet vooral een gebrek aan eigenliefde: ‘Soms lijkt het wel of cursisten van mij helemaal niet gewend zijn dat ze gewaardeerd worden. Dat ze dat vanuit hun jeugd nooit hebben meegemaakt en waardering, bijvoorbeeld in de vorm van een vorstelijke vergoeding, eerst moeten léren incasseren.’ Zonder in details te treden, suggereert Iuliano dat haar werk voortdurend veel emoties losmaakt. ‘Ik wensen iedereen toe dat liefde voor het ambacht en ondernemerschap honderd procent in elkaars verlengde komen te liggen.
Als coach streef ik daarnaar. Maar, helaas, vaak wordt het maximeren van je commerciële potentie, je winstgevendheid, als een inbreuk gezien op je integriteit. De vraag is natuurlijk: menen ZZP-ers dat nou echt? Of is dat een verdedigingsmechanisme?’
In het uitdiepen van de gemankeerde relatie tussen ZZP-ers en het fenomeen geld blijkt Iuliano nog een extra hoofdstuk in petto te hebben. En brengt ze een veel duisterder karaktertrek van zelfstandigen naar voren, die, helaas voor mij, ook herkenbaar is. ‘Teveel ZZP-ers stellen zich kortzichtig op. Ze denken over geld puur als een te innen bedrag. Iets dat je van A tot Z aan je banksaldo kunt toevoegen.’ Ik wil mijn vinger opsteken en, bij wijze van grap, ‘schuldig!’ roepen. ‘Als ondernemer moet je juist een groot deel van je geïnde geld onmiddellijk opzij zetten om te investeren. Juist door te willen groeien, je inkomsten omhoog te willen brengen, kom je achter een belangrijke essentie: dat geld geen doel is, maar middel. Pas als je dat begrijpt en hebt ervaren, ben je mijns inziens klaar een florerende business te beginnen. Veel geld te gaan verdienen. Nu nog denkt het gros van de ZZP-ers als het factuurbedrag wordt overgemaakt: “ha, lekker! geld! wat zal ik daar eens voor gaan kopen?”.’
Iuliano heeft vermoedelijk te veel mededogen met haar klanten om ze hypocrisie, verborgen egoïsme of overdreven eigendunk voor de voeten te werpen, maar helder is ze zeker over de gemiste kans wanneer je als ZZP-er je verdiensten, zoals ik, ietwat te gretig tegen je eigen borst drukt en niet, vol zelfvertrouwen, durft uit te geven aan nieuwe horizonten die je met je business wilt bereiken. Iuliano: ‘Vandaar dat het begrip “purpose”, ofwel, waar doe je het in brede zin allemaal voor, een centrale rol speelt in hoe ik ZZP-ers coach. Alleen als je “purpose” hebt, weet je exact wat je te doen staat, waar je meerwaarde zit en hoe je jouw zuur verdiende geld het beste kunt herinvesteren.’ De eigenlijke bottelnek voor ZZP-ers is dus niet zozeer dat ze karakterologisch te bescheiden zijn, te onzeker, stel ik vast, maar te hebberig. Te gefixeerd op hoe gevuld hun portemonnee morgen of overmorgen is. Oké, denk ik, als Iuliano dan zo verliefd is op het woord “purpose”, wat is dan de “purpose” van haar eigen ondernemerschap? ‘Mensen uit het systeem halen. Onafhankelijk maken. Zodat ze niet meer lijdzaam op een CAO-onderhandeling hoeven te wachten, maar zelf het heft in handen nemen. Daar doe ik het voor. En dat stimuleren van ondernemerschap met een “purpose” doe ik weer vanuit de gedachte dat de nieuwe economie in het beste geval een Betekenis Economie zal zijn: eentje waarin niet meer in het wilde weg wordt gefabriceerd en geconsumeerd, maar eerlijk gemaakte producten betekenisvol bijdragen aan welzijn en geluk. Zo’n economie komt er niet vanzelf. Daar heb je een nieuwe type ondernemer voor nodig die het hebben van “purpose” op nummer één zet.’
Zoals Iuliano het traject naar een goed verdienende, betekenisvolle business schetst, gaat het veel verder dan even wat schakeltjes omzetten of een paar trucs implementeren. ‘Dat klopt,’ zegt Iuliano. ‘Ik ben nu vijfenvijftig. Tien jaar geleden kwam ik vers uit het bedrijfsleven gerold en had ik geen flauw benul van wat ik je nu vertel. Ik deed maar wat. Ik heb er jaren over gedaan om op dit punt te belanden.’ Volgens Iuliano zijn er nog legio zakenopleidingen en -instituten waar de zogenaamde Betekenis Economie, zoals zij die ziet verrijzen, nog niet is doorgedrongen en het blindelings maximeren van de revenuen voorop staat. ‘Daar leer je allerlei losse, in mijn ogen opportunistische strategieën, modellen, tactiekjes. Zonder dat de wezensvraag op tafel komt: wat wil je met je business, behalve geld verdienen, nu eigenlijk bereiken?’ Niet voor niets heet haar eigen bedrijf ‘The Network of Purpose’, waarmee ze naar eigen zeggen nu ‘goed verdient’ en talloze, veelal jonge ondernemers de weg naar financieel florerend ondernemerschap heeft gewezen. Al is ze dan weer minder tevreden over het ‘minder werken’-aspect van haar filosofie : ‘Ik wil het niet mooier maken. De werkelijkheid is dat je in eerste instantie juist harder moet werken om je business op poten te zetten. Pas als je de belangrijkste elementen – waaronder je “waardepropositie”, je “doelklant”, je “kanalen” en je “middelen” – op orde hebt en het molentje gaat draaien, kun je rustiger aan gaan doen.’
Zijn Babeliowsky en Iuliano vooral bezig met het bevragen en disciplineren van veelal beginnende ZZP-ers, ex-ondernemer Olaf Rutten richt zich ook tot een wat oudere groep: mensen die al decennialang een bedrijf overeind houden, misschien niet eens slecht verdienen, maar zich gaandeweg gaan afvragen of de zin van hun leven bestaat uit al dat dagelijkse geploeter en of het niet wat slimmer kan: ‘minder werken, verdienen’, dus… Op 18 april van dit jaar kreeg ik een mail van hem toegestuurd waarin hij de titel van dit artikel letterlijk aanhaalt, en die de volgende aanhef bevat:
Beste Hans,
Afgelopen jaren hebben wij ons verder verdiept in het thema van ons laatste boek minder werken, meer verdienen. Het is veel meer dan een populaire titel, het is diepe wijsheid die nu voor iedereen toegankelijk is. Wij zijn heel blij dat dit geresulteerd heeft in een vernieuwde jaartraining voor ondernemers. // Voor nu nodigen wij jou uit om kennis te maken met onze nieuwe inzichten tijdens het gratis avondseminar op maandagavond 17 juni in het prachtige kloosterhotel ZIN te Vught. // Op deze avond zul je zelf ontdekken wat betekenisvol ondernemerschap voor jou kan betekenen. Je zult ervaren hoe jij je volgende stap kunt zetten. Het is een ervaring voorbij het denken.
Ondanks het etherische taalgebruik (‘diepe wijsheid’, ‘een ervaring voorbij het denken’) besluit ik me in te schrijven voor het kosteloze avondseminar. Opnieuw zwicht ik dus voor de belofte straks te weten hoe ik met minder inspanning meer overhoud, al kun je jezelf op mijn leeftijd, vijfenvijftig, afvragen of je daadwerkelijke levensloop niet allang heeft aangetoond dat de zo begeerde ‘formule’ van een geld spuwend verdienmodel voor jou niet is weggelegd omdat je nu eenmaal stronteigenwijs bent. En het idee zo’n ‘formule’ voortdurend te moeten gehoorzamen niet aantrekkelijker wordt maar, integendeel, steeds verder van je af staat. Waarom zou ploeteren, bovendien, geen eerzaam lot zijn? Toch zet ik koers naar Brabant, naar het kloosterhotel met de onheilspellende naam ‘Zin’. Eigenlijk voel ik al aan mijn water dat het niks wordt. Het kosteloze karakter van het seminar zou alle alarmbellen moeten laten afgaan, en ze gaan ook af, maar ik negeer ze.
Resultaat? Van het ene op het andere moment zit ik in een soort kringgesprek met mensen van mijn leeftijd of iets jonger. Bij het voorstelrondje wordt al snel duidelijk dat ze, net als ik, aan het bikkelen zijn om hun advies-, -hoveniers-, communicatie- of vormgevingsbedrijfje aan de praat te houden. De twee aanwezige trainers, waaronder Rutten, staan voor een groot scherm met de letter ‘U’. Inderdaad, het ‘U-model’. Het model heeft als belangrijkste boodschap dat je, exact volgens de Uvorm, eerst naar beneden moet, in trainersjargon ‘moet loslaten’, op het diepste punt ‘met jezelf, je kern, je wezenlijke “drive” in contact moet treden’ om van daaruit weer omhoog te gaan, ‘op te bouwen’, waarna alle overbodigheden als in een geneeskrachtig bad zijn afgeschud en je in je ‘zuivere vorm’ klaar bent om vrolijker, gemotiveerder en met meer inspiratie aan het werk te gaan. Hetgeen, zo is de belofte, ook nog eens meer geld zal opleveren, ‘want je valt dan helemaal met jezelf samen’. Kortom, mijn ergste vermoedens over dit seminar als therapeutische sessie, als een vage oefening in holisme, komt uit. Na een half uur zit ik aan een tafel met Lego-blokjes te bouwen en één van de trainers verordonneert even later dat ik moet opstaan, om mijn eigen bouwsel heen moet lopen, zodat ik erachter komt dat ‘de werkelijkheid er steeds weer anders uitziet’. Als ik me zonder merkbare opstandigheid door het seminar heb heengeslagen, komt de aap uit de mouw: ik ben lekker gemaakt. Wanneer ik in contact wil komen met mijn ware zelf en op een plezierige manier meer geld wil verdienen, moet ik bij de twee dienstdoende trainers terugkomen voor een meerdaags, ineens niet meer kosteloos programma ‘Sharpen Your Business’ (www.sharpenyourbusiness.nl).
Als ik terugloop naar mijn auto overweeg ik, uit arren moede, dan maar het complete werk van Joep Schrijvers aan te schaffen, die ooit een bestseller scoorde met ‘Hoe word ik een rat?’. Al is het laatste wat ik wil me aanmelden voor een kantoorbaan, vervolgens omsloten te worden door een hiërarchie, die ik dan vervolgens moet gaan pesten of tegenwerken, of via ellebogenwerk het nakijken moet geven, zodat ik op een gegeven voor een riant salaris aan de top zit. Jakkes! Hoe snel ideeën over succes passé kunnen zijn! Voor wie, in godsnaam, is het perspectief nog aantrekkelijk in ruil voor een maandelijkse bom geld je vrijheid in te leveren en rond te gaan draaien in het stresserende machtsspel binnen een bedrijf? Voor je het weet ben je dan 24 uur per dag aan het werk, vervelend werk, ook dat nog (klieren en jennen als core business). Zou Joep Schrijvers dezer dagen nog boeken schrijven en verkopen? Zou een beetje meer holisme dan toch het antwoord zijn in de digitale economie? En zou ik misschien mijn neus niet moeten ophalen voor die cursus ‘Sharpen Your Business’?
In totale verwarring klop ik tenslotte aan bij een prominent lid uit mijn eigen netwerk, Elske Doets, Zakenvrouw van het Jaar 2017, oprichter van de Young Lady Business Academy en regelmatig te beluisteren op BNR-radio vanwege haar scherpe vragen en nuchtere blik op het zakenleven. Dat ze haar bedrijf, Doets Reizen, naar eigen zeggen runt in slechts twee dagen per week maakt haar extra geschikt licht te werpen in mijn duisternis. Wat vindt zij van het streven ‘Minder werken, meer verdienen’? En al die coaches, die er een recept voor menen te hebben? ‘Heel simpel. Ik geloof niet in die coachingstrajecten,’ zegt Doets. ‘Als je een ambachtsman of –vrouw bent, word je nou eenmaal niet gelukkig van netwerken, maar van het liefdevol uitoefenen van je ambacht. Dat verandert geen coach. Waarom zou je per se ondernemer moeten zijn als je dat ten diepste niet bent? Bovendien ben ik ervan overtuigd dat als je wérkelijk goed bent in je vak je ook helemaal niet hoeft te netwerken. Dan wordt je kwaliteit heus wel ontdekt en gaan jouw prijzen op een natuurlijke manier omhoog. En lukt dat laatste onverhoopt niet, dan zou ik nog steeds niet zeggen “bezoek een coach en word een ander mens”, maar “volg gewoon een cursus slim onderhandelen”.’ Doets’ nuchterheid voelt als een welkome straal ijskoud water. Van haar mag ik voor altijd een taalverliefde journalist en tekstschrijver blijven. En als ik haar goed beluister, zegt ze: zorg dat je nog beter wordt, dan gaat de rest vanzelf, ook dat minder werken en meer verdienen.
‘Al die coachingspraat,’ besluit ze, ‘ik vind het platte verdienmodellen over de rug van cursisten. Ik kijk liever naar een oprecht stuk werk van een vakman of –vrouw.’
Bron: HP de Tijd