Lukt het, denk je? Een korte verhandeling te lezen over misschien wel het meest ongrijpbare onderwerp van dit moment, ‘diversiteit’? Ik hoop het. Want er wordt mijns inziens veel onzin en onwaars over ‘diversiteit’ naar voren gebracht. Bijvoorbeeld dat een wensplaatje met daarin een zogenaamd ideale mix van etniciteiten een garantie zou zijn voor ‘diversiteit’. Dit idee kom je overal tegen. Hoe kan het anders dat zoveel bedrijven en organisaties nadat ze, vinden zijzelf, ‘divers’ geworden zijn zo vol trots een afbeelding de wereld in sturen met de onderhuidse boodschap: kijk ons eens eigentijds en ‘divers’ zijn! Wat een zelfgenoegzame ijdelheid… En ja, wie weet ook slimme PR. Maar zo’n correct wensplaatje zegt mijns inziens helemaal niks over de werkelijke mate van ‘diversiteit’. Sterker: op het moment dat je het er met z’n allen kennelijk over eens bent een ‘divers team’ te zijn, is de kans juist groot dat je precies het omgekeerde bent: eensgezind en homogeen.
Sowieso heeft de nadruk op wensplaatjes de neiging uit te draaien op nieuwe vormen van uitsluiting en bevoordeling die nu juist – terecht! – onder vuur liggen. ‘Ben jij de persoon die ons wensplaatje compleet maakt?’ is een vraagstelling of invalshoek die op geen enkele manier recht doet aan wie een kandidaat daadwerkelijk is, of wat hij/zij kan.
De discussie over ‘diversiteit’ zou, als ik het voor het zeggen had, niet over dat soort wensplaatjes gaan, maar over achtergrond, over: wat breng je aan levenservaring mee? En dus: met welke ideeën en (voor)oordelen kom jij aan tafel zitten? En: hoe krachtig botsen die ideeën en (voor)oordelen met de denkpatronen van andere teamleden?
In de laatste editie van mijn Academy, YLBA 4.0, is het me – geef ik toe – pas voor het eerst gelukt zulke échte diversiteit te organiseren. Ik spreek in dit geval het liefst van ‘weerbarstig krachtenveld’. Gevolg? Er ontstaat wrijving, onenigheid, ja, soms zelfs wederzijdse afkeer. Dat klinkt niet aantrekkelijk of praktisch, maar is het uiteindelijk wél. Alleen al door de aanwezigheid van Lordina, een 17-jarige Ghanese, kreeg YLBA een meer universele lading. En stonden vragen als ‘wat betekent het om de top te willen bereiken?’ en ‘hoe ver ga je daarbij?’ ineens in een compleet ander daglicht. Als je, zoals Lordina, verschrikkelijke dingen hebt meegemaakt, denk je al snel ‘kun je je energie niet aan nuttiger dingen besteden dan een eigen zaak?’ of ‘is financieel succes nu wérkelijk waar alles om draait?’. Op die afstand en relativering zat natuurlijk niet iedereen te wachten. Maar hoe nuttig was het uiteindelijk, en hoe verdiepend, te moeten nadenken over wat jouw dromen en ambities betekenen in het licht van gruweldaden die in Afrika bijna dagelijks worden begaan, en waar Lordina getuige van is geweest.
Op dat moment ervoer volgens mij iedereen bij YLBA, ikzelf ook, de kracht van ‘echte diversiteit’! Het soort diversiteit dat uitdaagt, scherp maakt, nieuwe perspectieven brengt en waarvan investeerders steeds vaker zeggen: zulke teams boeken betere resultaten.
Op hetzelfde moment besefte ik ook wat een lange weg ik nog te gaan heb in Heerhugowaard, bij mijn eigen bedrijf Doets Reizen, om die echte diversiteit in de praktijk te brengen.
